گزیدگی ها
اقامت در دل طبیعت و فضای فرح انگیز کوهستان تجربه ای فوق العاده است و با کمی احتیاط و دقت می توان خاطرات آن را شیرین و جاودانه کرد. منتهی حیوانات موذی و گزنده را نبز هرگز نباید دست کم گرفت.
به این منظور باید حتماً وسایل ایمنی و پیشگیری برای محافظت از گزش حشرات مار و بندپایانی نظیر عقرب و عنکبوتها را مد نظر داشته باشید. بیشترین مارها بی آزار هستند.
مارهای سمی کمیاب هستند و مرگ و میر ناشی از نیش مارها به ندرت اتفاق می افتد ولی با همه این توضیحات زخم مارها را باید جدی گرفت.
مارها اغلب اوقات خود را به استراحت در شکاف سنگ ها، زیر صخره ها یا میان بوته ها می گذرانند و زمان فعالیت آنها بیشتر شب هنگام و بخصوص در فصل بهار است. بطور معمول مارها به انسانها حمله نمی کنند مگر آنکه از جانب آنها تهدید شوند یا راه فرار نداشته باشند. معمولاً مارها قبل از حمله علائم هشدار دهنده ای از خود بروز می دهند. مثلا فلس های خود را به هم می مالند، صدای هیس از خود ایجاد می کنند و یا حرکات تهدید کننده انجام دهند. در این زمان هر گونه حرکت حساب نشده از طرف فرد مذکور باعث عصبانی تر شدن و حمله مار می شود.
کیسه زهر مارهای سمی در دو طرف سر و پشت چشم های آنها قرار دارد به همین علت اغلب مارهای سمی سری به شکل مثلث دارند. اما این مطلب همیشه و صددرصد درست نیست و مارهای سمی با سرهای بیضی شکل هم وجود دارند. به هر حال قانون کلی این است که "هر مار را مار سمی فرض کنید حتی اگر سر باریک و بیضی شکل داشته باشند. "
به عنوان چند دستورالعمل پیشگیرانه باید گفت : بدون دید کافی، دست خود را در جاهایی که احتمال وجود مار هست ( شکاف سنگ ها، بوته ها و حفره ها ) نبرید. هنگام کوهنوردی از کفش های محکم و ساق بلند استفاده کنید تا در برابر گزش احتمالی مار بیشتر ایمن باشید. در شب هنگام یا سپیده دم که زمان فعالیت مارهاست، بیشتر مراقب خود باشید. همچنین اطراف محل اقامت خود را از بوته ها، سنگ ها و علف های بلند پاک کنید.
اقدامات پیشگیرانه فوق با کمی دقت می تواند به بسیاری از حوادث تعمیم داده شود و به حفظ جان اعضای تیم صعود کننده منجر شود.
در صورتی که کوهنورد دچار گزش مار شد به عنوان اقدام اولیه محل را ضد عفونی کنید و با پانسمان تمیز و بدون فشار محل گزش را ببندید. سپس عضو را با آتل بی حرکت کرده و مصدوم را ازحرکت اضافه که موجب گسترش بیشتر سم می شود باز دارید. اگر موفق به کشتن مار شدید حتماً جسد آن را جهت شناسایی نوع پادتن به همراه خود پایین بیاورید و اگر موفق به این کار نشدید مشخصات مار را حتی المقدور به خاطر بسپارید. عضو گزیده شده را بالا نگیرید و به خلاف نظر رایج هرگز نباید محل نیش را با چاقو برید و خود انداخت. و یا محل گزش را مکید. همچنین بستن بالای محل گزش با طناب سفت ارزش اثبات شده ای ندارد. باید تاکید کنیم که درمان اصلی، انتقال سریع مصدوم به یک مرکز درمانی است. برای نیش زنبور و عقرب و عنکبوت ها نیز همین دستورالعمل های ساده صدق می کند.
اگر چه در تمامی مدت زمانی که به کوهنوردی مشغول هستند و در طول سال های کوهنوردی تان ممکن است یک بار هم به موجود وحشی برخورد نکنید ولی نباید این مطلب را از نظر دور داشت که بدون تردید حیوانات وحشی در ارتفاعات و لابه لای صخره ها بخوبی نظاره گر اعمال و رفتار ما هستند.
اصولاً حیوانات از حرکت دسته جمعی انسان ها گریزانند و از آن می ترسند، لیکن برخورد اتفاقی با حیوانات از حمله مسائلی است که می باید بدان توجه کافی داشته و همیشه از قبل خود را برای رویارویی احتمالی با آن بخصوص در فصول پاییز و زمستان آماده کرد. ردپای حیوانات گوناگون روی گل و لای و خاک های کوه و روی برف اثری کاملاً قابل ملاحظه می باشد. اغلب اوقات در اطراف آبادی ها پنجه های سگ وحشی و شغال و روباه به چشم می خورند. در فرا دست های آبادی ها به ندرت ردپای گرگ دیده می شود و در بلندی ها نیز به ندرت اثری از عبور حیوانی شبیه به گربه وحشی یا پلنگ دیده می شود. اما ردپای خرس در بیشتر نقاط کوهستانی به چشم می خورد. در خصوص خرس ها رعایت نکات ذیل اجباری است :
زمانی که با خرس مواجه شدید هرگز فرار نکنید این عمل تنها حس کنجکاوی او را برمی انگیزد. سعی کنید خونسرد باشید و ترسی به دل راه ندهید، به او نزدیک نشوید و اگر او هنوز شما را ندیده است سعی کنید به آرامی پنهان شده و یا به تدریج از او دور شوید.
گردآوری : حمید رضا طاهر
منبع : http://www.irandeserts.com
