تالاب آلاگل
انگیزه های جذب گردشگر
این تالاب به دلیل قابلیت و اهمیت بین المللی که دارد از لحاظ اکوسیستم طبیعی و اکوسیستم آبی قابل استفاده برای گردشگران و علاقمندان ورزش های آبی – ماهی گیری و ... می باشد .
اقلیم
تالاب در اراضی هموار ترکمن صحرا و در محدوده تپه های شنی کم ارتفاع و اراضی شنی مسطح قرار گرفته اند. از نظر زمین ساختی نیز بستر طبیعی آنها در منطقه " پلایا " است و جزو مناطق آبگیر محسوب می شود که در شمال تراس های لسی و آبرفتی دشت گرگان قرار دارد . رودخانه اترک و ریز آبه ها و سیلاب های آن نقش قابل توجهی در تامین آب این تالاب دارند. رودخانه اترک با 535 کیلومتر طول ، از ارتفاعات قوچان در خراسان سرچشمه می گیرد و پس از عبور از استان خراسان در مراوه تپه وارد استان گلستان می شود و در روستای مرزی "چات" مرز ایران و جمهوری ترکمنستان را به طول 190 کیلومتر تشکیل می دهد و سرانجام در 33 کیلومتری شمال غربی شهر گمیشان به دریای خزر می ریزد.
حیات وحش
پرندگان : تالاب بین المللی آلاگل پذیرای پرندگان مهاجر در زمستا ن است که جوجه آوری نیز می کنند. تا کنون 85 گونه پرنده شامل 19 گونه بومی و 66 گونه مهاجر در تالاب ها ی آلاگل ، آجی گل ، آلما گل شناسایی شده است. از پرندگان مهاجر 14 گونه آن عبوری بوده و بقیه زمستان گذرانی می کنند و یا در تابستان جوجه آور هستند . برخی پرندگان مشاهده شده در تالاب آلاگل عبارتند از : فلامینگو ، غاز پیشانی سفید ، پلیکان سفید ، پلیکان پاخاکستری ، قوی گنگ ، قوی فریاد کش ، انواع کشیم ها ، بو تیمار های کوچک ، سلیم ها و پرستو ها .
پوشش گیاهی
تالاب بین المللی آلاگل یا در حاشیه تالاب قرار دارند نظیر " گز " و یا ریشه در آب دارند نظیر لوئی . تلفیق این دو ، چشم انداز های بسیار شگفت انگیزی را در این تالاب بوجود آورده است. از گونه های گیاهی تالاب می توان به گونه های زیر اشاره داشت : Carex spجگن - Typha angustifolia لوئی–گرز -Tamarix aphylla شورگز– گز شاهی - Potamogeton pectinatus بارهنگ آبی شانه ای - Phragmites australis نی - Ceratophyllum demersumعلف شاخی غوطه ور - Ranunculus trichophyllus آلاله میوه کرکی- Juncus spp صوف-سازو -Polygonum amphibium هفت بند دوزیست
تعارضات
شکار قانونی و غیر قانونی مانند تالاب های دیگر کشور از مخاطرات جدی این تالاب است. جاده کشی از دیگر معضلات جدی گریبانگیر این تالاب است . این جاده کشی ها علاوه بر آنکه مخاطراتی برای تالاب در بر دارد و به اکوسیستم یکپارچه آن آسیب می زند ، خود نیز به دلیل سیل گیربودن منطقه ، بسیار آسیب پذیر است. کانال کشی یکی دیگر معضلات این تالاب است در به هم زدن تعادل طبیعی تالاب بین المللی آلماگل موثر بوده است. احداث سد خاکی در بالادست این تالاب نیز از دیگر مخاطرات این تالاب و تالاب های همجوار آن است. مجموع این مخاطرات به علاوه تهدید های دیگر ، ضمن نابود سازی کارکرد های اصلی و مهم این تالاب که زیان جبران ناپذیری به یک پدیده با اهمیت از جنبه بین المللی ، منطقه ای ، ملی ومحلی وارد می سازد ، نشان از پایمال کردن تعهد نسبت به پیمان بین المللی تالاب ها دارد.
مجموعه تالاب های آق‌قلا و اترک
این مجموعه در قسمت جنوبی رودخانه اترک واقع شده و مشتمل بر تالاب‌ها و مرداب‌های اینچه، آلماگل، آلاگل، اینجه برون، بی‌بی شیروان، آجی‌گل، نمک و دانشمند است که مجموع مساحت آنها هزارو دویست و پنجاه هکتار تخمین زده می‌شود. برخی از این تالاب‌ها از جمله تالاب آلاگل در فهرست کنواسیون تحقیقات بین‌المللی پرندگان آبزی و مهاجر در سال هزارو سیصدوپنجاه به ثبت رسیده است.فاصله تالاب‌ها از یکدیگر بسیار نزدیک است و آب و هوای محدوده آنها مدیترانه‌ای گرم با تابستان‌های خشک و گرم و زمستان‌های ملایم می‌باشد. سطح آب تالاب‌ها در زمان پرآبی به بیش از دوهزارو پانصد هکتار نیز می‌رسد. این مساحت به عواملی نظیر میزان آب ورودی و خروجی، به اقلیم و دیگر عوام محیطی بستگی دارد. آب این تالاب‌ها از رودخانه اترک تأمین می‌شود.تالاب‌های یاد شده محل زیست پرندگان مهاجر متنوعی است که از جمله آنها می‌توان به فلامینگو‌ها ، قوها، غازها، حواصیل و... اشاره کرد.
فصل شکار
طبق تقویم اداره محیط‌زیست از اول پاییز تا آخر زمستان هر سال و هر هفته دو روز(چهارشنبه و جمعه) می‌باشد.از ماهیان این تالاب‌ها نیز می‌توان به کولی، اورنج، سیم‌پرک و شیشه ماهی اشاره کرد که فصل صید آن طبق مجوز اداره محیط‌زیست گنبد از پانزده اردیبهشت تا پانزده اسفند ماه هر سال می‌باشد.از آنجا که این مجموعه تالاب‌ها و مرداب‌ها دارای راه‌های دسترسی، محوطه‌های اطراق، چشم‌اندازهای دشتی، مرغزارهای وسیع و پرندگان بومی و مهاجر، همچنین استفاده‌های طبی می‌باشند، قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای را برای ایجاد یک کانون توریستی فراهم می‌کنند. شکار و صید بی‌رویه، چرای دام، وارد کردن گونه‌های غیر بومی، قطع اشجار و... ازجمله عوامل تهدیدکننده این تالاب‌ها به شمار می‌آیند.
گردآوری : حمید رضا طاهر
منبع : http://www.irandeserts.com
عکس ها : مسعود ترحمی
