یخنوردی مقدماتی قسمت دوم

تکنیکهای پایه برای صعود شیبهای یخی :

بعد از تهیه لوازم و تجهیزات، نوبت به آشنایی با انواع یخ و گام برداری با کرامپون، صعود شیب های خفته و کار با

 تبریخ می باشد.

عموماً یخ ها در مناطق کوهستانی به شکل های گوناگونی وجود دارند. یخ ها تحت تاثیر شرایط مختلف مانند

 فشار، حرارت، زمان،شیب و شکل مسیر، برف و سایر عوامل دیگر به شکل های مختلفی مانند یخ یخچالی،

 سطوح یخی، آبشارهای یخ زده و یا دهلیزهای پر از یخ تبدیل می شوند. گاهی اوقات یخ ها در مناطق

 کوهستانی به رنگ آبی آسمان ظاهر می شوند . این رنگ در یخ نشانه آنست که یخ نسبتاً خالص و تازه است.

 یخ کهنه و سخت با ترکیب آشغال، سنگ و خاک و سایر نخاله ها، شکل دیگری از تنوع یخ است. نوع دیگر یخ ها

 می تواند آبشارهای منجمد در زمستان و یا سطوح نازک یخی بر روی شیب های سنگی باشد. یخ می تواند شبیه

 یک چلچراغ، قندیل های بزرگ و کوچک و یا پردهای آویزان باشد.

اما یخ نماد ناپایداری و متغییر بودن است. یک مسیر سنگی ممکن است سال ها به همان شکل باقی بماند اما

 یک مسیر یخی ممکن است در بعدازظهر دیگر وجود نداشته باشد. شما باید پیش بینی در مورد تغییرات یخ را

 بیاموزید. کیفیت یخ هم دامنه وسیعی دارد. در یک جا شاید به اندازه فولاد سخت باشد و ابزارهای یخی را دفع

 کند و ابزارها فقط خراشی بر روی آن بی اندازند، و در جای دیگر می تواند علی رغم سفت و سخت بودن مانند

 شیشه ترد و شکننده باشد. در شکل دیگر، یخ می تواند نرم و خمیری باشد و به شما اجازه بدهد که ابزار خود را

 بدون تلاش زیاد در آن کار بگذارید. و زمانی هم می تواند آنقدر نرم و ضعیف باشد که نتوان در آن میانی کار

 گذاشت و یا نتواند وزن بدن شما را تحمل کند. در هر حال شناخت شرایط یخ نیاز به تجربه فراوان دارد.

کندن جای پا در یخ :

یکی از ساده ترین تکنیک های اولیه درگیر شدن با یخ، کندن جای پا است. شاید فکر کنید که زمانی که کرامپون

 به پا دارید چرا دیگر جای پا درست کنید؟؟. 

چند دلیل خوب وجود دارد که کندن جای پا را در یخ توجیه می کند: اول اینکه ممکن است برای رسیدن به منطقه

 ای که قرار است یخ نوردی را در آن شروع کنید به یک شیب یخی چند متری برخورد کنید که ارزش درگیری جدی را

 نداشته باشد یا همراه تیم بزرگی هستید که در گیر شدن با یخ وقت زیادی را از شما تلف خواهد کرد، یا زمانی

 اتفاق می افتد که در تیم کسانی کرامپون نداشته باشند. 

به هر صورت می توانید با کندن جای پا در یخ به سرعت از آن عبور کنید. برای کندن جای پا می توانید از بیلچه تبر

 خود استفاده کنید. به این ترتیب که آنرا در دست بگیرید و به صورت آونگی سطح یخ را بتراشید.

تکنیک های صعود با کرامپون:

برای صعود در روی شیب های یخی می توان از چهار روش زیر بهره جست. توجه کنید که هر کدام از این روش ها

 در جای خود دارای ارزش هستند:

-1 روش فرانسوی : 

این روش مبتنی بر درگیر شدن تمام نیش های کرامپون بر سطح یخ است. در این روش تقریباً پاها با هم

زاویه 60 درجه می سازند و بیشتر برای راهپیمایی و صعود روی شیب های یخچالی یا ابتدای شروع یخچال ها

 استفاده می شود.

این روش رایج ترین و پر کاربرد ترین روش برای صعود شیب های کم یخی می باشد.

اگر شیب مسیر زیاد نباشد می توانید روش فرانسوی را به صورت مارپیچی هم اجرا کنید و شیب یخی را صعود کنید. در این حالت می توانید از سخمه کلنگ یا تبر خود برای صعود استفاده کنید. 

برای چرخیدن و تغییر وضعیت در این حالت ابتدا باید بر روی کلنگ یا تبر خود تکیه دهید، سپس پای بیرونی را کمی جلو ببرید، بطوری که پای داخلی شما عقب قرار گیرد. 

سپس پای عقبی را همانند شکل 180 درجه به سمت مخالف بچرخانید و در مرحله بعد پای بیرونی را هم بچرخانید و در کنار پای دیگر قرار دهید. اکنون شما 180 درجه تغییر وضعیت داده اید و می توانید به صعود ادامه دهید.

در این روش اگر شیب مسیر تند شد و در حالت تراورس بودید، می توانید تیغه تبر خود را در یخ فرو برده و همانند خنجر از آن استفاده کنید.

-2 روش اسکاتلندی : 

این روش هم برای صعود در روی شیب های متوسط یخی است. در این روش هر دو پا موازی با مسیر شیب هستند و در واقع فرد صعود کننده از پهلو صعود می کند. در این روش حرکت پا ها به صورت ضربدری می باشد و تمام قسمت های کراپون همانند روش فرانسوی با یخ درگیر می شوند.

در شیب های کم برای صعود رو به بالا نیز روش اسکاتلندی قابل استفاده است که مراحل آن در زیر نمایش داده شده است.

در هنگام صعود ممکن است پاهایتان کمی خسته شود. برای استراحت در این حالت می توانید بر روی پاهای خود به سمت پایین بنشینید و تبریخ خود را هم به صورت آماده در دست نگه دارید.

روش آمریکایی (ساعت سه ، ساعت نه) : 

در بعضی مواقع به علت کم شیب بودن یخ، درگیری نیش های جلو لازم نیست و همچنین شیب بیشتر از آن است که بشود با کف کرامپون مسیر را صعود نمود. در اینجا می شود با تلفیق روش فرانسوی و روش آلمانی به روش ساعت سه یا ساعت نه رسید. 

در این روش یک پا را با نیش کرامپون روی یخ قرار می دهیم و پای دیگر عمود به آن به صورتی که بشود با کف کرامپون روی سطح یخ را صعود کرد. در این حالت وضعیت پاها شبیه به عقربه های ساعت در ساعت 3 می باشد که با هم زاویه 90 درجه می سازند. 

برای تقسیم فشار به صورت یکنواخت روی پاها بعد از طی مقداری از مسیر، شکل قرار گرفتن پا ها را تغییر می دهیم. در این حالت وضعیت پا ها عقربه ساعت 9 را نشان می دهند. 

این روش برای صعود در روی خط مستقیم مناسب است و تقریباً تمام ماهیچه های پا را درگیر می کند و کمتر باعث خستگی می شود.

-4 روش آلمانی : 

این روش بیشترین کاربرد را در یخ نوردی (شیب های عمودی) دارد و از دو نوک جلویی کرامپون برای صعود استفاده می شود. در این روش تقریباً پاها هیچ زاویه ای با هم ندارند و در کنار هم و به صورت موازی قرار می گیرند.

در این روش فاصله پاها به اندازه عرضه شانه و نوک کرامپون هم نباید با زاویه زیاد در داخل یخ فرو رفته باشد. بهترین حالت اینست که پا به صورت عمود بر یخ و حتی پاشنه کمی هم به سمت پایین متمایل باشد. 

بالا رفتن پاشنه باعث مماس گشتن تیغه جلویی کرامپون با سطح یخ و همچنین بیرون آمدن نیش های کناری در نتیجه درآمدن کل کرامپون می شود.

توجه داشته باشید که اگر خواستید از کرامپون کلاسیک برای یخ نوردی استفاده کنید، نیش های کناری زاویه تند داشته باشند تا آنها هم با پایین دادن پاشنه با یخ درگیر شوند.

ادمه ی مطالب در قسمت سوم...

تهیه و تدوین و نگارش : حمید رضا طاهر

بر گرفته از کتاب آقای افشین یوسفی

[e-mail]

آخرین بازنگری: آبان 1388

• منبع : کتاب یخنوردی و صعودهای ترکیبی- افشین یوسفی- چاپ اول 1385

Alpine Club of IRAN

Elementary Ice climbing - part 1 - Afshin Yousefi

www.alpineclub.ir